Verlatingsangst in relaties
Verlatingsangst in relaties
Heb jij ook last van verlatingsangst in je relaties en ben je snel bang om afgewezen te worden?
Verlatingsangst: wat houdt dat eigenlijk in?
Mensen met verlatingsangst worden ook wel ‘emotionele achtervolgers’ genoemd die hun levensangst verminderen door anderen in hun gevoelens te laten delen en nauw emotioneel contact zoeken. Als je last hebt van verlatingsangst, ben je je vaak niet bewust van de mogelijkheid dat je liefdesbang bent, omdat je een sterke wens tot verbinden hebt. Je wilt maar al te graag een de liefde vinden en erin geloven dat je klaar bent voor een langdurige relatie zodra die nieuwe liefde voor je neus staat. Het bijzondere is dat je juist die wens en dat verlangen hebt bij mensen die daartoe niet in staat lijken te zijn. Hierdoor worden jouw gevoelens dus niet beantwoord.
Wordt je liefde beantwoord?
Val je op partners die je liefde beantwoorden? En doe je dat ook gelijkwaardig? Stel je jezelf open en ben je werkelijk beschikbaar? Als je verlatingsangst hebt, is het heel ’veilig’ om een langdurige relatie te willen met iemand die dat per definitie niet wil. Je kunt jezelf dan volledig openstellen, omdat je bij voorbaat, onbewust, aanvoelt dat je gevoelens niet beantwoord zullen worden. Vaak zoek je toevalligerwijs partners uit die niet (volledig) beschikbaar zijn. Zo ontstaat er zelden een langdurige wederkerige relatie. Als die wel ontstaat, krijg je vaak de liefde niet terug in de mate die je zelf geeft. In plaats van te onderzoeken wat maakt dat juist jij dit aantrekt, ben je eerder geneigd om veel energie in de relatie te stoppen door hier veel in te investeren. Je vult onbewust dan zelf ’het lege gat’ op dat de ander openlaat. Dat is een effectieve manier om je op de andere te concentreren en het contact met je eigen angsten te vermijden.
Wat voor partners zoek je eigenlijk?
Het zoeken naar niet beschikbare partners kan zich op allerlei manieren uiten, waarbij er steeds een ingebouwde afstand is die onoverbrugbaar is. Je grote liefde woont ’toevallig’ in het buitenland. Je valt op iemand die homo blijkt te zijn. De man van je leven is getrouwd. De man of vrouw van je dromen woont om de hoek, maar houdt afstand als het gaat over een diepere verbinding. Soms is de afwezigheid van intimiteit overduidelijk en neem je toch genoegen met dit tekort, of leef je vanuit de valse hoop dat dit nog wel goed komt. De ideale niet beschikbare ander is iemand die mogelijk al een verbinding heeft: die getrouwd is, samenwoont of vreemdgaat. Hoe gemakkelijk en veilig is het om die persoon te idealiseren en te zien als de perfecte partner. Wees eerlijk, hoe vaak overkomt jou dit?
Bindingsangst versus verlatingsangst
Wie last heeft van bindingangst is druk bezig met wegrennen, verbinding vermijden en grenzen opwerpen. Als je echter last hebt van verlatingsangst, probeer je juist alles te doen om je te verbinden met je liefdespartner. Het feit dat de ander niet beschikbaar is, maakt het veilig om je gevoelens de vrije loop te laten. In plaats van de afstandelijkheid van de ander te zien, ga je deze kloof ’opvullen’ met je eigen liefdesgevoelens. Je geeft jezelf volledig aan de ander over, als of je een fusie aangaat. Je verbindt je op een emotioneel diepgaande manier. Je beschrijft de diepgang van de ontmoeting misschien zelfs als zielsmaatje of tweelingziel, waardoor je de neiging hebt jezelf grondig aan de ander vast te houden. Door jezelf emotioneel zo diep op de ander te storten, houd je de illusie in stand dat de intensiteit van het contact wederzijds is. Uit deze emotionele versmelting haal je je gevoel van veiligheid.
Verlatingsangst en gebrek aan grenzen
Bij verlatingsangst probeer je de ander veelvuldig tegemoet te komen. In plaats van de tijd te nemen de ander te leren kennen en langzaam een relatie op de bouwen, geef je jezelf snel gewonnen zonder dat de ander daar eerst zijn waardigheid in hoeft te bewijzen. Je wilt meteen voldoen aan alle wensen en behoeften van de ander, zowel emotioneel als seksueel. Hoe meer de ander zijn grenzen opwerpt, hoe meer beschikbaar je wordt, zelfs al maakt je partner zijn terughouding duidelijk door te zeggen: ’Ik vind je lief, maar… ‘je wilt het niet horen of interpreteert de ‘maar’ op je eigen manier. Zo wordt er een vreemd evenwicht in stand gehouden: waar de ander grenzen ontwerpt, laat jij ze in gelijke mate vallen. Maar niet voor lang, want juist die totale beschikbaarheid triggert de angst bij je partner, waardoor hij zijn afstand zal vergroten. Het totaal opgaan in de ander en het laten vallen van al je grenzen, is een typisch kenmerk van verlatingsangst. Bij iemand met een lage zelfwaardering en eigenwaarde zien wij dit vaker.
Vluchten in fantasie
Wie last heeft van verlatingsangst, vindt het moeilijk om de realiteit van de ander onder ogen te zien en vlucht daarom in fantasieën over de ander en hoe de relatie had kunnen zijn.
Zo plaats je je relatie in de toekomst, om de pijn van het gemis in het hier en nu niet te voelen. Je wilt wel een relatie met de ander als hij voldoet aan het plaatje wat je in je hoofd gecreëerd hebt, maar niet met de partner zoals die zich in het huidige moment gedraagt. Deze fantasieën kunnen zo sterk zijn, dat het je volledig in beslag neemt, zelfs tot het obsessieve toe. Zo heeft jouw fantasie de functie om je weg te houden van je eigen angsten. Je verschuilt je liever achter gedachten vanuit valse hoop. “Hij neemt geen initiatief tot intimiteit, maar als ik geduld heb komt dat wel”. In plaats van verder te kijken naar partners die wel beschikbaar zijn en je liefde meer beantwoorden, verval je eerder in een smachtende slachtofferrol waarmee je verstrikt blijft in het patroon. Zo slaag je erin om je verlangen naar een echte relatie te saboteren.
De redderrol aannemen en dingen goedpraten
Waar iemand met bindingsangst gespitst is op de fouten van de ander en eerder te kritisch is, werkt het bij verlatingsangst juist tegenovergesteld: er is een blinde vlek voor de pijnlijke realiteit van de partner. Hoeveel pijn die ook veroorzaakt met zijn of haar afstandelijkheid, als je verlatingsangst hebt blijf je alles goedpraten. Ook zal je snel het onmogelijke gedrag wegpoetsen, omdat je hem of haar zo goed ‘begrijpt’. In plaats van de ander aan te spreken op zijn afstandelijkheid, zul je je partner er eerder toe willen aanzetten om hulp te zoeken of advies geven hoe meer contact te maken met zijn gevoelens. Zo span jij je volledig in, waar je partner eerder achteroverleunt. Je inspanning is erop gericht de ander te veranderen, waardoor je hem niet hoeft te zien en accepteren zoals hij is. Zolang de een te veel doet en de ander te weinig, zal er geen gelijkwaardige verbinding ontstaan. Zolang jij de reddersrol op je neemt, zal je partner niet in beweging komen.
Verlatingsangst en liefde als verslaving
Vanuit de angst om verlaten te worden, kun je het buitensporig geven van liefde gaan gebruiken als compensatie voor je eigen tekort aan liefde. Dit komt ook vaak terug bij angst voor afwijzing. Liefde en aandacht geven wordt dan een verslaving, omdat het een tekort in jezelf moet opvullen. Je zal iedere keer opnieuw de kick nodig hebben om je eigen wanhoop en leegte niet te voelen. Het is dan onmogelijk om de ander vrij te laten in wie hij is. Vanuit deze verslaving ben je sterk gericht op de ander, wat erg verstikkend kan zijn omdat er een sterk eigenbelang onder schuilgaat. Als je ten koste van jezelf op de ander gericht bent, geef je te veel. De dwangmatige behoefte om je met de ander bezig te houden, van te veel aandacht tot bemoeizucht toe, is een teken van een grote onvervulde behoefte in jezelf.
Te veel op de ander gericht zijn
Je liefde voor de ander kan bezitterig en veeleisend worden en is gefixeerd op verbondenheid. In het bovenmatig geven koester je de valse hoop dat de ander in ruil hiervoor jou zal beminnen. Te veel op de ander gericht zijn, weerhoud je ervan een authentieke reactie te geven. Je bent bijvoorbeeld bang een mening te geven over iets wat je niet bevalt binnen de relatie. De mening van de ander kun je snel als een afwijzing interpreteren. Je voelt je dan snel ongewenst. Bij de minste stemmingswisseling ga je jezelf afvragen of de ander je nog wel mag. Onder de sterke gerichtheid op de ander, schuilt de diepte van je eigen onzekerheid, die vervolgens als jaloezie naar buiten kan komen. Je hebt voortdurend de bevestiging van de ander nodig om jezelf gerust te stellen. Juist deze drang naar bevestiging zorgt voor afwijzing. Hierdoor wordt je onzekerheid alleen maar versterkt. Deze verslavende liefde is geen échte liefde, maar zolang je dit zelf niet inziet, hou je de situatie wel in stand.
De symptomen van verlatingsangst
Als je last hebt van verlatingsangst herken je vaak veel van de volgende symptomen:
