Emotionele verwondingen
Emotionele verwondingen
Emotionele verwondingen van vroeger kunnen nog steeds veel impact hebben op je gedrag van nu. Wat herken je hierin in jezelf?
Emotionele verwondingen oplopen vanuit je jeugd
Veel mensen lopen emotionele verwondingen op in hun jeugd. Dit kan door verschillende gebeurtenissen en situaties ontstaan. Denk aan verwaarlozing, je niet gezien en gehoord voelen, plotseling overlijden van een dierbare, misbruik, pestgedrag etc. Als deze emotionele verwonding niet goed wordt behandeld, kan je hier tot ver in je volwassenheid last van houden. Vaak komen deze (trauma) triggers terug bij vergelijkbare situaties in je huidig leven. Vaak besef je niet hoe je verbanden kunt leggen met je prikkelbaarheid, gevoel van onrecht, onzekerheid en argwaan,
Ingrijpende jeugdervaringen
Uit onderzoek is verband getoond tussen ingrijpende jeugdervaringen en de grotere kans op allerlei psychische en lichamelijke problemen op latere leeftijd. Diverse ervaringen in je jeugd kunnen grote impact hebben op je gezondheid, tot ver in je volwassen leven. Pijn heeft ook een duidelijke signaalfunctie: het wil je iets duidelijk maken. Als je dat lang negeert, gaat dat soms lang goed, maar kan uiteindelijk zo groot worden dat je er wel naar moet luisteren. Tevens kan het lichamelijke klachten opleveren. Vaak weten mensen dan niet waar degelijke klachten vandaan komen en beseffen ze niet dat lichaam en geest altijd met elkaar in verband staan. Dus als het niet goed gaat met het ene, werkt dat vroeg of laat ook door op het andere.
De impact van je reptielenbrein
Op het moment dat je met innerlijke pijn geconfronteerd wordt, reageert je brein en zenuwstelsel daar op een bepaalde manier op. Stel dat je op je werk enthousiast een nieuw idee oppert en dat die ene collega direct weer allemaal kritische vragen gaat stellen. Het zou heel goed kunnen dat dat de collega je aan je moeder of vader doet denken die vroeger ook allemaal beren op de weg zag. Je kan dan gelijk dichtklappen, of juist heel boos worden, omdat je reactie vanuit je reptielenbrein op komt zetten. Je reageert vanuit een reflex en dat komt omdat je eerste primaire reactie kan zijn in de aanval gaan, in de verdediging schieten of juist wegvluchten in de vorm van conflictvermijding. Het oudste stuk van je brein is gericht om te overleven. Het reageert instinctief en automatisch. Daarom voelt het vaak alsof je niet anders kunt reageren dan hoe je doet. Terwijl als er geen wond is of als die geheeld is, je brein kalmer blijft en bewuster zijn reactie kan afwegen en kiezen. Die collega krijgt dan in dat geval een beter onderbouwd antwoord.
Emotionele verwondingen in schijnbare bedreigende situaties
Als je je veilig en ontspannen voelt, ervaart je zenuwstelsel geen dreiging en ben je in staat je emoties goed te reguleren. Ieder mens heeft een eigen ‘window of tolerance’. Een soort emotionele bandbreedte. Zit je binnen die bandbreedte, dan kun je je emoties indrukken, goed verwerken en dragen. Gebeuren er bijvoorbeeld onverwachte dingen of iets wat je emotioneel raakt, dan loopt de spanning op. Beland je vervolgens buiten je bandbreedte, dan kun je je emoties vaak niet meer goed reguleren, is het lastiger om rustig na te denken en neemt het reptielenbrein het over. Hier komt je coping om de hoek kijken, want reageren vanuit je reptielenbrein heeft allerlei vormen. Het is maar net hoe je hebt leren omgaan met bepaalde gebeurtenissen. Van het vertonen van passief-agressief gedrag, subassertief gedrag tot het opkroppen van gevoelens of ze weglachen.
Vergroot je zelfbewustzijn
De eerste stap om je emotionele wonden te herkennen en te lijf te kunnen gaan is het vergroten van je zelfbewustzijn. Sta stil bij wat er gebeurt als je in een situatie komt waarin je wordt getriggerd. Wat denk je, wat voel je en hoe wens je hierop te reageren. Het contact met je lichaam is heel belangrijk in dit proces. Leer welke signalen je lichaam geeft als je je bijvoorbeeld onveilig of verdrietig voelt en wat je op dat moment kan doen om jezelf te kalmeren. Wees nieuwsgierig en experimenteer. Voel je spanning oplopen, probeer dan eens bewust te ademen of je aandacht te richten op iets wat je een fijn gevoel geeft. Het opmerken van momenten dat je weer rustiger wordt is belangrijk.
Wat is jouw copingstrategie in verschillende situaties?
Denk eens na bij jezelf hoe je reageert als je ergens een vervelend gevoel van krijgt:
Afhankelijk van jouw copingstrategie, kan je hierdoor meer bewust worden van je eerste reactie vanuit je reptielenbrein. Hoe meer je hiervan bewust wordt, hoe meer je kan leren omdenken en aanleren om eerst na te gaan wat je er van vindt, wat je erbij voelt en hoe je dit eigenlijk wilt communiceren. Op deze manier is de kans ook veel groter dat een ander naar je wil luisteren en je begrijpt. Dit vraagt om de nodige zelfreflectie en daar moet je echt bij leren stilstaan.
Delen is helen
Het is helend om over je pijn te praten met mensen om je heen. Delen is helen. Sta jezelf toe om dat eng te vinden en hier wellicht weerstand bij te voelen, maar probeer het wel. Verwerken wordt makkelijker en draaglijker als je het deelt met anderen. Ervaren dat je gesteund wordt en iemand het samen met je draagt, is een belangrijk onderdeel van verwerking. Dat kan in therapie, een training, maar ook met mensen die je na staan. Het kan daarnaast waardevol zijn om te kijken hoe er in je familiesysteem met emotionele pijn of ongemak werd omgegaan. We zijn allemaal een onderdeel van een groter geheel, waar we onverwerkte pijn van kunnen erven, maar óók de veerkracht om met die pijn te kunnen dealen. Bedenk dus hoe jij zelf wilt werken aan je emotionele verwondingen en wat je hiervoor nodig denkt te hebben.
Nog een paar interesse tante blogs om te lezen:
