Schematherapie is een therapie om je gedachten en gedragspatronen inzichtelijk te krijgen De schema’s die je belemmeren en hinderen in je dagelijks leven.

Wat is schematherapie?

Schematherapie is een therapeutische behandeling waarin schema’s uit het verleden herkend en behandeld worden. Dit zijn oude disfunctionele gedachten- en gedragspatronen (schema’s) die storend en belemmerend werken in het heden. Schematherapie wordt vooral toegepast op problemen in het persoonlijk functioneren en bij bepaalde stoornissen. Het kan aanvullend positief werken bij gedragsproblemen die veroorzaakt zijn door opgelopen nare ervaringen of trauma’s uit het verleden. Kortdurende schematherapie kan de negatief beïnvloedende schema’s ‘resetten’. Zo leer je positief denken en ga je werken aan je zelfontwikkeling, zelfvertrouwen, weerbaarheid en levensgeluk.

Schematherapie schema’s

Schema’s zijn je opvattingen, houdingen, gedrag en emoties over jezelf over diverse situaties en gebeurtenissen om je heen. Deze schema’s bepalen je interpretatie van alle situaties of sociale interacties waarin jij je bevindt. Deze beïnvloeden je gevoelens en gedrag als een soort kompas. Je innerlijke richting die je onbewust hanteert in diverse gesprekken, waarnemingen, discussies en bij confrontaties. In de loop der jaren ontwikkel je meerdere schema’s. Met name door je ervaringen van vroeger. Als deze ervaringen vooral negatief zijn (gepest zijn, verwaarloosd, achtergesteld, genegeerd, autoritaire vader of moeder, agressie etc.) kun je negatieve opvattingen over jezelf ontwikkelen. Dit zijn disfunctionele schema’s die je dus belemmeren en kunnen blokkeren in je huidig leven.

Schema’s herkennen

Binnen schematherapie gaan je aan het werk met disfunctionele schema’s. Juist omdat deze schema’s belastend zijn in je dagelijks leven. Met name die schema’s die verband houden met minderwaardigheidsgevoel, laag zelfbeeld, faalangst,  onzekerheid en weinig zelfvertrouwen en zelfopoffering.

Voorbeelden van schema’s:

Voorbeeld 1:
Stel dat je vroeger niet zo goed kon leren en erg hard je best moest doen om een 7 te halen. Dan ben je al heel blij dat het uiteindelijk gelukt is. Als je vervolgens blij je cijfer aan je vader of moeder liet zien, maar de reactie was dat alleen een 8 of 9 goed genoeg was, dan voel je enorme teleurstelling en afwijzing. Zo kan zich een minderwaardigheidsschema vormen, waarbij dit schema in je geheugen vastgelegd wordt. Telkens als zich in het heden een vergelijkbare gebeurtenis voordoet in je werk; bijvoorbeeld als je leidinggevende commentaar heeft op een aangeleverde rapportage, wordt dit schema geactiveerd en ervaar je hetzelfde gevoel van afwijzing en niet goed genoeg zijn.

Voorbeeld 2:
Als je vroeger vaak gepest bent, dan heeft het verdriet en de pijn zich als enorme afwijzing in je leven vastgezet. Je kan er een minderwaardigheidscomplex, laag zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen van krijgen. Bij bepaalde dingen die misgaan of bij bepaalde personen in je latere leven, kan je weer dezelfde angsten of afwijzing voelen door bepaalde opmerkingen. Ook kan je snel denken dat je collega’s je toch niet aardig zullen vinden, omdat je de overtuiging hebt aangenomen dat je dom, lelijk, te dik bent of weer gepest zult worden. Je zondert je daarom liever zo veel mogelijk af en gaat geen sociale interacties aan.

Voorbeeld 3
Je ouders hebben vroeger zo veel mogelijk dingen uit je handen genomen. Zij bepaalden wat er ging gebeuren, naar welke school je ging, welke vrienden goed voor je waren en hoe je je moest kleden en gedragen. Indien je het lef had om voor je eigen mening op te komen, kreeg je kritiek en commentaar. Je hebt hierdoor al vroeg geleerd om alles maar voor jezelf te houden want jouw mening deed er toch niet toe. Onbewust zoek je een partner die veel op je vader lijkt en alles voor je doet en regelt, maar ook alles voor jou bepaalt en beslist. Ergens voelt dit (nog steeds) veilig, maar zodra je je eigen mening wilt geven, word je mening niet op prijs gesteld. Je laat nog steeds alles over je heen komen en bent ‘slachtoffer’ geworden van manipulatie, vernedering, agressie en overheersing. Als jou op je werk om je mening of oordeel wordt gevraagd door een leidinggevende of je baas, krijg je weer dezelfde trigger en ben je doodsbenauwd dat je een boze of negatieve reactie krijgt en klapt volledig dicht. Bang voor de gevolgen die gaan komen….

Steeds terugkerende patronen

Veel van onze cliënten die bij ons een assertiviteitstraining volgen, hebben last van terugkerende patronen waar ze tegenaan lopen. Dit kan in bepaalde gevallen hun zelfontwikkeling in de weg staan. Ook al weet je rationeel gezien dat sommige gedachten een aansluitend gedrag wellicht niet kloppen, blijf je toch in dezelfde valkuil trappen. Sommige cursisten (meestal vrouwen) komen bijvoorbeeld telkens weer in relaties terecht waarbij ze niet goed worden behandeld. Een ander heeft geen grenzen, zodat collega’s of een leidinggevende hier telkens overheen gaan. Weer een ander vindt zichzelf een egoïst als hij of zij eens iets voor zichzelf wil doen maar bang is voor commentaar. Al deze patronen zijn meestal terug te voeren naar ervaringen in de jeugd.

Lees meer over patronen doorbreken

Lees ook ons blog over overlevingsstrategieën waarmee je je zelf beschermd en afschermt tegen nare dingen om je heen.

Vijf emotionele basisbehoeften

In de basis zijn er vijf emotionele basisbehoeften die je graag wilt vervullen.

  • Een veilige band met andere mensen

  • Onafhankelijkheid en zelfstandigheid

  • Vrijheid om je behoeften en emoties te kunnen uiten

  • Duidelijke grenzen

  • Plezier en spontaniteit

Het is belangrijk dat deze behoeften in voldoende mate in je jeugd worden vervuld. Dit bevordert een gezonde emotionele ontwikkeling. Het hoeft niet altijd aan de opvoeding, aandacht en liefde van de ouders te liggen. Ouders kunnen ook met de beste bedoelingen alles voor je willen doen, maar tegelijkertijd kan dit je belemmeren in begrenzing, zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Stel dat ouders aan de andere kant ook heel veeleisend zijn, dan kan dit je spontaniteit, vrijheid en plezier ook weer teniet doen.

Waar wordt schematherapie voor ingezet?

In de afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar het succes en de effectiviteit van schematherapie. Inmiddels is gebleken dat schematherapie goed op een dieper gevoelsniveau werkt. Op het niveau van onbewuste associaties en interpretaties in je huidige leven. Die associaties spelen een grote rol bij je gedachtenpatronen, gedrag en gevoelswereld.

Schematherapie wordt steeds vaker ingezet bij:

Het doel van schematherapie

Het doel van schematherapie is om lang bestaande patronen te leren herkennen. Het is belangrijk dat je hierbij inzicht krijgt in je emotionele behoeften en gevoelens. Welke schema’s worden er bij jou in het heden geactiveerd? Hoe zijn deze ontstaan in je jeugd? Hoe werken ze op je in en hoe reageer je dan? Vervolgens gaan we samen deze negatieve gedachtenpatronen doorbreken en positief veranderen. Op deze manier kan je weer gezonde schema’s opbouwen. Daardoor word je niet steeds overspoeld door negatieve gedachten en beelden over jezelf of over andere mensen in je omgeving. Wij gaan werken aan een ‘gezonde blije kindmodus’ en een ‘gezonde volwassenmodus’.

Wat is schematherapie: wil je meer weten?

Wil je meer weten over schematherapie en waarom dit mogelijk bij jou goed zou kunnen werken? Zou je eventueel een combinatie willen met een assertiviteitstraining, cursus zelfvertrouwen en schematherapie? Wij kunnen hiervoor een maatwerk coaching/trainingstraject opstellen. Deze wordt precies afgestemd op jouw behoeften, ontwikkelingspunten en leerdoelen.

“Schematherapie om oude gedragspatronen te resetten”